SPK Lideri Gönül, Bloomberg ile gerçekleştirdiği mülakatta son bir yıldır süratle artan Borsa yatırımcı sayısı ve Türkiye’de herkesin konuştuğu halka arzlara ait soruları yanıtladı.
Gönül, artan talebin borsa açısından kıymetli olduğunu anımsatırken, “Ama biz, bu 8,5 milyon kişinin heves, oyun üzere girdi-çıktı mantığı ile değil, yatırımcı mantığıyla bakmasını istiyoruz” diye ekledi.
‘Mevduata yanlışsız çıkış olursa arzlar yavaşlayabilir’
İnsanların paralarını kıymetlendirecek farklı enstüraman arayışı nedeniyle borsaya yöneldiklerini anlatan Gönül, “Kuşkusuz bunun birçok nedeni var. Lakin artan mevduat faizleriyle birlikte borsadan çıkış olursa halka arzlara olan ilgide de bir yavaşlama görülebilir. Bu türlü bir beklentimiz yok ancak piyasayı düzenlerken her şeye hazır olmak zorundayız” sözlerini kullandı.
Masalarında 100’e yakın halka arz müracaatının olduğunu lisana getiren Gönül, “Firmalar, bu halka arz taleplerinin bir an evvel yapılması için ivedi ediyorlar. Lakin biz de halka arz yaparken, yalnızca evrakın tamamlanmasına bakmıyoruz. Firmanın gereken koşulları karşılayıp karşılayamadığı, piyasanın bu talebi karşılayıp karşılayamayacağı üzere etkenlere de bakıyoruz. Bazen halka arzları yavaşlatmak gerekiyor. Diyelim ki artık ortalama 50 halka arz yapsanız, gelecek sene ne kadar yapabileceğinizi öngörmeniz gerekir.” diye konuştu.
Gönül, “Zaten müracaat var, 50 değil de 80-90 arz yapalım demez misiniz?” sorusuna da şu cevabı verdi: “Yapamayız, fazla olur. Yani biz halka arzda piyasanın durumuna, konjonktürüne bakıyoruz. Başarısız bir halka arz olmasını da istemeyiz. Çok süratli halka arz yapmak da bazen düzgün bir fikir olmayabilir. Onun için şu andaki sayılarla devam edeceğiz üzere görünüyor. Yani 100 müracaat var diye, gelecek sene 100 halka arza onay çıkmaz. Bu yıl 50 civarında bitiririz, gelecek yıl talebe bakar ona nazaran kıymetlendiririz.”
Kendileri için bir başka kıymetli bahsin da halka arzın büyüklüğü olduğunu vurgulayan Gönül, “En büyük halka arzlardan birisi 6,8 milyar lira ile yapıldı. Bekleyen daha büyük halka arzlar da var. 6,8 milyar liralık halka arza 2,5 kat talep geldi. Bunlar bizim için gösterge. Küçük arzlarda talep sorunu yaşamıyoruz. Bilhassa ferdi yatırımcıya eşit dağıtım talebi dengeliyor lakin büyüklerde bunları çok düzgün gözlemlememiz lazım.” değerlendirmesini yaptı.
Artan halka arzlar, Türkiye’de yeni bir akımı da beraberinde getirdi. Daha evvel borsa yatırımcısı olmayan çok sayıda kişi, halka arz edilen şirketlerin bir mühlet tavan gideceği niyetiyle yalnızca bu şirketlere yöneliyor. Bu bahiste da yatırımcıyı uyaran Gönül, “Halka arzlarla ilgilenen herkes hususla profesyonel yatırımcı mantığıyla ilgilenmeli. Yani her çıkan payın tavan yapacağına ve o denli devam edeceğine dair bir garanti olamaz. Her alanın bir de satanı var.” dedi.
Türkiye’de halka arz edilen şirketlerin büyüklükleri ve bölümleri de vakit zaman tartışma konusu oluyor. SPK’nın “şu kesimi halka arz ederiz, şunu etmeyiz” deme lüksünün bulunmadığının altını çizen Gönül, “Gelen şirketin yapısına bakarız. Bir kıssası, ileriye dönük umudu var mı gereken kaideleri karşılıyor mu, ona bakarız. Sonra yatırımcıya sunarız.” dedi.
Gönül, bu çerçevede onay süreçlerinde bundan sonraki hallerinin daha teşvik edici mi yoksa temkinli mi olacağı istikametindeki soruya da “Bizim prensiplerimizde temkin temel, zati her vakit temkinli bir kurumduk, bundan sonra da kılı kırk yararak, temkinli gitmeye devam edeceğiz.” cevabını verdi.
‘Arkadaşım söyledi, aldım’
Türkiye’deki borsa akımı, temel yatırım bilgisi olmayan binlerce kişinin de bu alana yönelmesine yol açarken bu durum SPK’ye gelen şikayetleri de artırdı.
Gönül, bu mevzudaki örneklere değinirken, “Meselâ diyor ki ‘endeks yükseliyor, benim payım düştü.’ Artık, yatırımcı mantığıyla bakmak zorundasınız. Haber akışına, teknik ve temel tahlillere bakmanız lazım. Yani “ben paramı koyayım, devlet de garanti versin” diyorsanız gidip tahvil alacaksınız. ‘Arkadaşım söyledi aldım, para kaybettim, kim ödeyecek’ diyenden, aldığı
hisseyi bize şikâyet ederken o payın ismini yanlış yazana, kodu benzediği için yanlış pay alıp parasını bizden geri isteyene kadar… Bunun için ‘profesyonellerden yardım alın’ diyoruz.” diye konuştu.
Gönül, vakit zaman yaşanan büyük hacimli süreçler nedeniyle oluşan büyük hareketler konusundaki çalışmalarına değinirken de “Tüm gelişmeleri, sıcağı sıcağına takip ediyor, hepsine bakıyoruz. Borsayla birlikte çalışıyoruz burada. Ancak toplumsal medyada bazen bilhassa belirli bir algı yaratmaya çalışıyorlar.
Biz esasen bir şey varsa tek tek bakıyoruz, çok yükselene de çok düşene de daima yatay giden paya de bakıyoruz.” dedi.