Suriye, son haftalarda Beşar Esed rejimi ile muhalif gruplar arasında yoğunlaşan çatışmalara sahne oluyor. Muhalifler, Halep ve İdlib gibi stratejik bölgelerde ilerlemeye devam ederken, rejimin kontrolündeki birçok kritik nokta birer birer düşüyor.
Suriye Milli Ordusu’nun (SMO) art arda gerçekleştirdiği operasyonlar, ülke haritasında önemli değişikliklere yol açtı. Halep ve İdlib’den sonra Tel Rıfat’ı da ele geçiren SMO, Hama’ya doğru ilerliyor. Hama’nın kontrol altına alınmasıyla birlikte başkent Şam koridorunun açılması bekleniyor. Türkiye ise bölgedeki gelişmeleri yakından takip ederek diplomatik temaslarını artırdı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, İran, Rusya ve ABD dışişleri bakanlarıyla bir dizi görüşme gerçekleştirdi.
Esed rejimi, İdlib kent merkezine hava saldırısı düzenledi
Beşşar Esed rejimine ait Su-22 savaş uçağının, Suriye’nin kuzeybatısındaki İdlib kent merkezine düzenlediği hava saldırısında ilk belirlemelere göre 3 kişi yaşamını yitirdi.
Sivil Savunma kaynaklarından edinilen bilgiye göre, rejime ait Su-22 savaş uçağı, İdlib kent merkezine ve İdlib’in kuzeyindeki Maarrat Misrin ilçesine saldırdı.
Kent merkezine yapılan saldırıda, ilk belirlemelere göre 3 kişinin öldüğü, birçok kişinin yaralandığı tespit edildi.
Rus savaş uçağının, İdlib’in kuzeyindeki Harbanuş köyünde bulunan Arabtelhidye çadır kentine düzenlediği hava saldırısında ise ilk belirlemelere göre 5’i çocuk 2’si kadın olmak üzere toplam 7 kişi öldü, 12 kişi yaralandı.
Muhaliflerden açıklama
Suriyeli muhalif lider Hadi el-Bahri, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı: “Rejim, Birleşmiş Milletler sürecine ve siyasi geçişe bağlı kalana kadar durmayacağız.”
Bahri, yarından itibaren müzakereye hazır olduklarını belirtti.
Bu arada, YPG’nin isyancılarla varılan anlaşma kapsamında Halep’in kuzeydoğusundan çekilmeye başladığı bildirildi. Reuters, Halep’in büyük ölçüde muhaliflerin kontrolüne geçtiğini aktardı.
Esed: “Düşmanlarımızı mağlup edecek güçteyiz”
Muhalifler karşısında tutunamayan rejim güçlerinin birçok bölgeyi hızla terk ettiği bildirilirken, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esed’dan açıklama geldi. Esed, şunları söyledi:
“Tüm teröristlere ve onların destekçilerine karşı toprak bütünlüğümüzü koruyacağız. Müttefiklerimizin yardımlarıyla, saldırılar ne kadar şiddetli olursa olsun onları mağlup edebilecek kapasitedeyiz.”
Rusya ve Türkiye’nin tutumu
Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, Rusya’nın Suriye Devlet Başkanı Beşar Esed’a desteğini sürdüreceğini belirtti. “Rusya, Suriye’deki gelişmelere göre pozisyon alacaktır” diye konuştu.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ise ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile yaptığı görüşmede, Türkiye’nin bölgede istikrarsızlığı artıracak gelişmelere karşı olduğunu vurguladı. Fidan, “Türkiye, Suriyeli sivillere yönelik terör faaliyetlerine asla izin vermeyecektir” dedi.
Dışişleri Bakanı Fidan: Suriye’deki iç savaşın daha da tırmanmasını istemiyoruz
Fidan, İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi ile Bakanlıkta düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.
Bakan Fidan, Suriye’de yaşanan son gelişmeler üzerinde görüş alışverişinde bulunduklarını belirterek, “Suriye’deki olayları herhangi bir dış müdahale ile açıklamaya çalışmak bu aşamada yanlış olacaktır. Bu Suriye ile ilgili gerçekleri anlamak istemeyenlerin sığındığı bir sığınaktır, hatadır.” şeklinde konuştu.
Astana Süreci’nin sahadaki sıcak ve yoğun çatışmaların durmasını sağladığını aktaran Fidan, “Böylece rejimin muhalefetle siyasi alanda angajmanının ilerletilmesini hedeflemiştik.” diye konuştu.
Fidan, “Geldiğimiz noktada Suriye’de geniş çaplı çatışmaların tekrar başlamasının nedeni, bu ülkenin birbiriyle bağlantılı sorunlarının 13 yılı aşkın süredir çözülmemiş olmasıdır.” ifadesini kullanarak, Suriye muhalefetinin meşru taleplerinin göz ardı edilmesini ve rejimin siyasi sürece samimi şekilde dahil olmamasını “hata” olarak nitelendirdi.
Suriye’de sivillere yönelik kapsamlı saldırıların iç savaşı yeniden alevlendirdiğini söyleyen Fidan, ilgili tüm tarafları bu konularda defalarca uyardıklarını vurguladı.
“Şam’ın kendi halkıyla ve meşru muhalefetle uzlaşı sağlaması gerekiyor”
Fidan, “Son gelişmeler, Şam’ın kendi halkıyla ve meşru muhalefetle uzlaşı sağlaması gerektiğini bir kez daha gösteriyor. Türkiye bu yönde gereken tüm katkıyı sağlamaya hazırdır.” dedi.
Astana Süreci kapsamında önemli çalışmalar yürüttükleri İran ile koordinasyonu sürdüreceklerini bildiren Fidan, “Biz Suriye’nin toprak bütünlüğünün ve birliğinin korunmasını her zaman destekledik. Bundan sonra da destekleyeceğiz.” diye konuştu.
Fidan, şöyle devam etti:
“Geçmişteki birtakım acı olaylara baktığımızda, şu anda bizim görmek istemediğimiz bazı konular var. Özellikle iç savaşın daha da tırmanmasını istemiyoruz. İkincisi sivillerin öldürülmesini, sivil altyapının yok edilmesini, şehirlerin ağır bombardımanla tekrar yıkıma tabi tutulmasını görmek istemiyoruz.”
İran’dan Şam’a destek mesajı
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Suriye’deki son gelişmelere ilişkin yaptığı açıklamada, İran’ın Suriye hükümeti ve ordusuna desteğini vurguladı. Arakçi, “Bugün Şam’a giderek İran’ın mesajını Suriye hükümetine ileteceğim. Suriye ordusuna ve hükümetine olan kararlı desteğimiz devam ediyor. Suriye ordusu, geçmişte olduğu gibi bir kez daha zafer kazanacaktır.” ifadelerini kullandı.
PKK/YPG’ye büyük darbe
Rejim güçlerinin çekildiği bölgelerde PKK/YPG’ye yönelik operasyonlar sürüyor. SMO, Tel Rıfat’ta kuşattığı kent merkezine girerek terörist unsurları temizledi. Stratejik öneme sahip Minnığ Havalimanı da terörden arındırıldı. PKK/YPG güçlerinin mevzilerini terk ederek kaçtığı bildirildi.
Yeni hedef: Hama
SMO, Şam koridorunu açacak olan Hama’ya doğru ilerliyor. Hama’nın ele geçirilmesi, rejim için son savunma noktası olan başkent Şam’ın da düşme tehlikesiyle karşı karşıya kalmasına yol açabilir.
Şii milislerin Suriye’ye girişi
Suriye ordusundan alınan bilgilere göre, İran destekli milisler gece saatlerinde Irak’tan Suriye’ye giriş yaptı. Bu milislerin, kuzeydeki cephe hatlarındaki rejim güçlerine destek sağlamak amacıyla sevk edildiği açıklandı. Kaynaklar, milislerin Irak’taki Haşdi Şabi, Ketaib Hizbullah ve Fatemiyoun gruplarından oluştuğunu belirtti.
Öte yandan, Kürt güçler, muhaliflerin Halep’i ele geçirmesinin ardından Kürtlerin Halep’ten tahliye edilmeye çalışıldığını açıkladı.
Astana anlaşmaları ve soçi mutabakatı
İdlib, 2015 yılında muhaliflerin kontrolüne geçti ve rejimin yoğun saldırılarına maruz kaldı.Türkiye, Rusya ve İran arasında 2017’de Astana’da yapılan görüşmelerde İdlib ve çevresinde dört “gerginliği azaltma bölgesi” oluşturuldu. Ancak rejim güçleri ve İran destekli milisler, bu bölgelerin çoğunu Rusya’nın hava desteğiyle ele geçirdi.
2018’de Soçi Mutabakatı’yla belirlenen ateşkes, kısa süreliğine uygulanabilse de rejim saldırıları devam etti.
Rejim karşıtı gösterilere müdahale
Yerel kaynaklara göre, Dera’nın İnhıl bölgesinde rejim karşıtı grupların ilerleyişini destekleyen göstericilere rejim güçleri ateş açtı.
SMO’nun ele geçirdiği bölgeler
SMO’nun operasyon kapsamında ele geçirdiği bölgeler arasında Tel Rıfat’ın çevresindeki 20’den fazla köy, Minnığ ve Kuveyris Havalimanları, Zuyan Tepesi ve Halep’in güneydoğusundaki Sefire ilçesi yer alıyor. Operasyon sonucunda yaklaşık 850 kilometrekarelik bir alan kontrol altına alındı.
Neler olmuştu?
Suriye’nin kuzeyindeki Halep ilinin batı kırsalında, 27 Kasım’da, Esed rejimi güçleriyle rejim karşıtı silahlı gruplar arasında çatışma başlamıştı.
27-28 Kasım’da Halep’in batı kırsalından merkeze doğru hızla ilerleyen rejim karşıtı silahlı gruplar, bugün merkezin büyük bölümünü ele geçirmişti
Silahlı gruplar, akşam saatlerinde Han Şeyhun’u alarak tüm İdlib genelinde hakimiyet sağlamıştı.
