ABD Merkez Bankası (FED) çarşamba günü yaptığı açıklamada faiz oranlarını sabit tutacağını duyurdu ve yıl içerisinde üç kez faiz indirimi gerçekleştireceğinin sinyalini verdi. Açıklamalar genel anlamda FED’in yumuşak iniş doğrultusunda ilerlediği beklentilerini artırdı. Ancak Faiz indirimlerinin ertelenmesi Amerikalılar için çok az teselli sunuyor.
CNBC’nin haberine göre Bankrate.com Baş Finans Analisti Greg McBride beklenen üzerindeki enflasyonun FED’e ‘doğru yönde ilerliyoruz ancak henüz faiz indirimi noktasında değiliz mesajını verdiğini belirtiyor. Dolayısıyla önümüzdeki süreçte beklenenden daha az faiz indirimi gerçekleşebilir.
McBride tüketiciler için söz konusu tablonun “Mevduat faizlerinde sınırlı bir aşağı yönlü hareket ancak kredi kartları, otomotiv kredileri veya konut kredisi limitleri için borçlanma maliyetlerinde önemli bir değişiklik olmaması” anlamına geldiğini söyledi.
ABD’de enflasyon Kovid-19 salgını sonrasında 1980’lerin başından bu yana en yüksek seviyeye ulaşmıştı ve Amerikan ekonomisi için kalıcı bir sorun haline gelmişti. FED yönetimi ise enflasyona cevap olarak politika faizlerini 22 yılın en yüksek seviyesine yükseltmişti.
ABD Merkez Bankası tarafından belirlenen politika faizleri, bankaların bir gecede birbirlerine borç alıp verebildikleri faiz oranıdır. Söz konusu oranlar direkte olarak tüketicilerin ödediği rakam olmasa da FED’in hamleleri tüketicilerin her gün gördükleri borçlanma ve mevduat faiz oranlarını etkiliyor.
Faiz oranlarındaki artış, borçlanma maliyetlerinin fırlamasına neden olarak birçok haneyi baskı altına aldı.
Columbia İşletme Okulu Ekonomi Profesörü Brett House’a göre bu yılın sonlarında bazı faiz indirimleri olsa bile tüketiciler borçlanma maliyetlerinin önemli ölçüde düştüğünü göremeyecekler.
House, “Enflasyon baskıları kademeli olarak hafiflemeye devam ettikçe borçlanma maliyetleri reel olarak nispeten daha sıkı kalacak” açıklamasında bulundu.
CNBC haberinde kredi kartlarından mortgage faizlerine, otomotiv kredilerinden mevduat hesaplarına kadar faiz oranlarındaki değişimin Amerikalıları nasıl etkileyeceği değerlendiriliyor:
Kredi kartları
Çoğu kredi kartında faiz oranları değişken olduğundan FED’in politika faizleriyle kart faizleri arasında sıkı bir bağlantı bulunur. Faiz artırımı döngüsünün ardından ABD’de ortalama kredi kartı faizleri Mart 2022’deki %16,34’den tüm zamanların en yüksek seviyesi olan %21’e yükseldi.
Çoğu insan daha yüksek fiyatlar nedeniyle ev geçindirmek te zorlanırken bakiyeler daha da yükseliyor ve geçen yıla kıyasla daha fazla kart sahibi aydan aya borç taşıyor.
FED faiz oranlarını düşürdüğünde kart faiz oranları da düşmeye başlayacak. Ancak bu düşüşle bile faizler son derece yüksek seviyelerden çok fazla geri dönmeyecek Bankrate Kıdemli Sektörü Analisti Ted Rossman yaklaşan az sayıda çeyrek puanlık faiz indirimi olduğunu ve 2024’ün sonunda yıllık faiz oranlarının hâlâ %20 civarında olacağını söyledi.
Rossmani “Ortalama kredi kartı faiz oranı mevcut rekor seviyesi olan %20,75’ten bir puan düşse dahi çoğu kart sahibi bunu zar zor fark edecektir” ifadelerine yer verdi.
Mortgage faizleri
15 ve 30 yıllık mortgage oranları sabit olarak belirlenir. Dolayısıyla yeni bir ev arayan Amerikalılar enflasyon ve FED’in agresif faiz artışları nedeniyle önemli ölçüde satın alma gücünü kaybetti.
Ancak faizler ekim ayında %8’e ulaşmasından bu yana halihazırda düşüyor. ABD’de 30 yıllık sabit faizli bir mortgage kredisi için ortalama faiz oranı %7’ye yakın. Bankrate verilerine göre FED’in Mart 2022’de faiz artışlarına başladığı sırada ise mortgage faizleri sadece %4,4 seviyesindeydi. 2021’in sonunda ise bu oran %3,27’ydi.
Fannie Mae Baş Ekonomisti Doug Duncan, mortgage faiz oranlarının yılı %6,4’te bitirmesini bekliyor. Ancak düşen oranlar müstakbel ev alıcıları için pek bir destek sağlamayacak.
Duncan, “Konut piyasasının 2024’te yüksek ev fiyatları ve yüksek faiz oranları gibi ikili bir satın alam kısıtlamasıyla karşı karşıya ve bunun devam etmesi muhtemel. Sorun hala konut arzında. Oranlar düşerse ve talebi artırırsa ve piyasada yeni arz olmazsa gerçekleşecek tek şey konut fiyatlarının daha fazla artmasıdır” dedi.
Otomotiv kredileri
Taşıt kredilerinde faizler her ne kadar sabit olsa da ödemeler artıyor. Zira otomobil fiyatları artan kredi faizleriyle daha maliyetli hale geliyor. Dolayısıyla uygun fiyatlı aylık ödemelerinin kalmamasına neden oluyor.
Edmunds’a göre, beş yıllık yeni bir otomobil kredisinin ortalama faiz oranları, FED’in faiz oranlarını artırmaya başlamasıyla %4’ten şu anda %7’nin üzerine yükseldi. Bununla birlikte, Edmunds yetkilisi Ivan Drury, kredi firmaları arasındaki rekabetin ve pazardaki daha fazla teşvikin son zamanlarda bir araba satın alma maliyetinin bir kısmını düşürmeye başladığını söyledi.
Drury FED’in faiz oranlarını düşürmesiyle sektördekilerin bir nebze de olsa nefes alacağını söylüyor.
Öğrenci kredileri
ABD’de bireylerin üzerindeki en büyük borç yüklerinden birisi de öğrenci kredileridir. Federal öğrenci kredi faizleri sabittir. Dolayısıyla birçok kredi borçlusu faiz artışlarından direkt olarak etkilenmez. Ancak henüz mezun olmamış öğrenciler federal öğrenci kredileri için bugün %5,50 faiz ödüyor. Bu oran geçen yıl %4,99 bir önceki yıl ise %3,73’tü.
Mevduat faizleri
Merkez bankasının faiz kararının mevduat faizlerine direkt olarak bir etkisi bulunmuyor. Ancak bankalar genellikle mevduat faizlerini FED faiz oranlarına göre ayarlama eğilimindedir.
Bankrate’ten McBride en yüksek getirili internet hesabı mevduat faiz oranlarına dikkat çekti ve şu anda bu tür hesaplarda bir acil durum birikim olan herkesin %5’ten fazla getiri aldığını söyledi.
McBride mevduat faizleri zirveye ulaştığında daha uzun vadeli seçeneklere yönelmeyi öneriyor. Zira finans uzmanının ifadeleriyle ekonomideki rüzgar paranın mevduat faizlerinde tutulmasını destekleyecek şekilde esmiyor.
